Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób (…), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Cechy charakterystyczne przemocy
- intencjonalność – jest zamierzonym działaniem człowieka, ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie osoby,
- nierówność sił – w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą, ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy,
- naruszanie praw i dóbr osobistych – sprawca wykorzystuje swoją przewagę i narusza podstawowe prawa ofiary (prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku),
- powodowanie cierpienia i bólu – sprawca naraża zdrowie ofiary na poważne szkody, również zagrażające jej życiu, doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.
Rodzaje i formy przemocy
| Rodzaj | Przykładowe formy zachowań |
| fizyczna | popychanie, uderzanie, wykręcanie rąk, duszenie, kopanie, spoliczkowanie, uszkodzenia ciała (zasinienia, zadrapania, krwawienia, oparzenia) |
| psychiczna | izolacja, wyzwiska, ośmieszanie, groźby, kontrolowanie, ograniczanie kontaktów, krytykowanie, poniżanie, demoralizacja, ciągłe niepokojenie |
| seksualna | przedmiotowe traktowanie drugiej osoby w celu zaspokojenia własnych potrzeb seksualnych, zmuszanie do nieakceptowanych przez drugą osobę praktyk i zachowań seksualnych |
| ekonomiczna | uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie dostępu do wspólnych środków finansowych i dóbr materialnych, niezaspokajanie materialnych potrzeb rodziny |
| zaniedbanie | niezaspokajanie podstawowych potrzeb emocjonalnych i fizycznych przez opiekuna prawnego dziecka tj. odrzucenie emocjonalne dziecka, brak zainteresowania jego rozwojem, sytuacją życiową, problemami, a także stanem zdrowia, czy higieną, niezaspokajanie potrzeb żywieniowych i związanych z ubiorem |
Cykl przemocy w rodzinie
Przemoc w rodzinie najczęściej nie jest jednorazowym incydentem, jeśli raz doszło do takiej sytuacji, gdy ktoś przekroczył tą granicę w kontaktach z bliską osobą, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że powtórzy się to po raz kolejny. Zaobserwować można, iż przemoc powtarza się w dość charakterystycznym schemacie, zjawisko to zostało nazywane cyklem przemocy, w którym wyróżnić można 3 następujące po sobie fazy:
- faza narastania napięcia – pozornie wszystko wydaje się w porządku, ale w relacjach między partnerami odczuwa się stałe napięcie, jakby coś miało się wydarzyć; sprawca jest rozdrażniony, łatwo wpada w złość, jest pełen pretensji i uszczypliwości, jednocześnie przerzucając odpowiedzialność za taki stan rzeczy na partnera lub partnerkę. Ofiara stara się tak zachowywać, by uspokoić sprawcę, spełniać jego życzenia i zachcianki, czuje się winna powstałej sytuacji, usprawiedliwia sprawcę, jest cały czas spięta i zdenerwowana, gdyż wie, że wszystko co zrobi lub co powie, może być pretekstem do wybuchu złości i agresji partnera.
- faza ostrej przemocy – wzbierające napięcie eksploduje, powoduje wybuch emocji, często zupełnie niekontrolowany, wybuch często jest nieadekwatny do przyczyny, którą podaje sprawca i niewiele ma z nią wspólnego, osoba krzywdząca jest wówczas agresywna wobec członków rodziny, niszczy sprzęty. To właśnie po akcie gorącej przemocy ofiary najczęściej podejmują decyzję o szukaniu pomocy, wzywają policję, ujawniają przed rodziną całą sytuację. Ofiary przemocy decydują się wówczas na rozstanie z partnerem, wyprowadzce do rodziny, grożą rozwodem, sprawą karną.
- faza miodowego miesiąca – chęć zadośćuczynienia i zapobieżenia konsekwencjom, o których informował partner lub partnerka (sprawa rozwodowa, sprawa karna) powoduje, że sprawca okazuje skruchę, angażuje się w naprawienie wyrządzonych szkód, obiecuje poprawę, składa deklaracje zmiany, jednocześnie usprawiedliwiając siebie („nie wiem co we mnie wstąpiło”, „wiesz, że mam stresującą pracę”, „chyba za dużo wypiłem i nie wiedziałem co robię”). Sprawca zaczyna zachowywać się w taki sposób, iż ofiara wierzy w to, że przemoc nigdy się nie powtórzy, sytuacja w związku poprawia się na tyle, że zaczyna przypominać tę z początku znajomości. Ponieważ sprawca bardzo się stara, ofiara chce to docenić, wierzy, że może być dobrze – pozwala się przeprosić, wraca do domu, wycofuje sprawy sądowe. Faza ta daje osobie dotkniętej przemocą złudną nadzieję, wierzy ona głęboko, że skoro teraz jest dobrze, to może już tak być na zawsze.
Przedstawione powyżej fazy następują kolejno po sobie, w każdym następnym cyklu faza miodowego miesiąca jest coraz krótsza i mniej „sielankowa”. Doświadczenie uczy sprawcę, że tak naprawdę nie musi się tak bardzo starać, ponieważ ofiara nie realizuje swoich zamierzeń, tym samym u sprawcy wzrasta poczucie bezkarności, a u ofiary poczucie winy, bezradności i bezsilności.
NIE ZGADZAJ SIĘ NA PRZEMOC!!!
PRZEŁAM MILCZENIE!!!
SZUKAJ POMOCY!!!